Trải qua biết bao thăng trầm, làng nước mắm Nam Ô của TP Đà Nẵng vẫn nguyên vẹn vị ngọt thanh, đậm đà của biển cả.
Làng nghề 400 năm tuổi
Ngày nay với sự hiện đại của xã hội các làng nghề truyền thống đều có sự can thiệp của máy móc nhưng với nước mắm Nam Ô lại được làm bằng chính đôi bàn tay lành nghề khéo léo của người dân vùng biển Nam Ô, TP Đà Nẵng.
Tuy nhiên cũng không thể đặt làng nghề truyền thống này nằm ngoài sự phát triển của xã hội, anh Bùi Thanh Phú, Giám đốc Công ty TNHH Mắm Hồng Hương là người đã đưa hương vị nước mắm Nam Ô trở thành một sản phẩm ocop 4 sao của TP Đà Nẵng.
Kể từ đó, “giọt mật” của vùng biển Đà Nẵng được tiếp cận nhiều hơn với khách hàng trong và ngoài nước. Nước mắm Nam Ô dần dần trở thành sản phẩm truyền thống kể những câu chuyện về con người, về làng chài của một thành phố biển.
Nước mắm Nam Ô có vị ngọt tự nhiên, mặn mà vị biển lại có màu nâu sẫm rất bắt mắt, tuy nhiên để làm ra được giọt nước mắm đậm đà như vậy, anh Bùi Thanh Phú đã kể cho tôi nghe những câu chuyện về những người làm mắm ở vùng Nam Ô cổ, chỉ cho tôi những hũ sành to, cũ kĩ đang dùng để ủ mắm sắp được lọc. Hương thơm dịu, không quá gắt của mùi mắm quyện cùng hương biển cứ vương vấn nơi đầu mũi khiến ai cũng lưu luyến.
Gắn liền với nghề làm mắm từ khi còn nhỏ, anh Phú say sưa nói với chúng tôi từng công đoạn làm mắm một cách tỉ mỉ, cẩn thận.
Nguyên liệu để làm mắm Nam Ô, là loại cá cơm than ở vùng biển Nam Ô, được đánh bắt vào đúng tháng 3, tháng 7 hằng năm vì đó là thời điểm con cá có chất lượng ngon nhất. Những mẻ cá được chở về làng từ sáng sớm, sau đó cho ủ trong vòng 6 tháng đến 1 năm theo công thức cứ 5 phần cá 2 phần muối.
Sau khi ủ đủ thời gian, người dân sẽ bắt đầu đánh nhuyễn, rồi lọc lấy nước mắm. Nước mắm lọc xong đưa vào vại sành ủ thêm 5 ngày là có thể đóng chai và xuất ra thị trường. Với anh Phú, làm nước mắm khó nhất vẫn là khâu chọn nguyên liệu.
Bước tiến mới cho sản phẩm truyền thống
Nước mắm Nam Ô của gia đình anh Bùi Thanh Phú đến nay đã được 4 thế hệ. Trải nhiều khó khăn, đôi lúc có những giai đoạn làng nghề không tìm được đầu ra, bị các sản phẩm nước mắm công nghiệp cạnh tranh gay gắt nhưng sau tất cả nước mắm Nam Ô vẫn vẹn nguyên hương vị là tồn tại đến ngày nay.
“Những năm gần đây có thêm nhiều bạn trẻ cùng quyết tâm gầy dựng lại làng nghề truyền thống này vì vậy chúng tôi cũng quyết tâm cùng các bạn mang những giọt nước mắm nguyên chất, an lành, quay lại trên những bàn ăn của gia đình việt.
Chúng ta có rất nhiều những sản phẩm tốt cho sức khỏe, mắm nhĩ ngày xưa được coi là thực phẩm quý chỉ dùng cho những người thợ lặn hay người mẹ trẻ mới sinh con, vì hàm lượng đạm tự nhiên từ cá đã được cân bằng qua thời gian, ít nhất là 12 tháng phơi ròng rã ngoài trời, trong những chiếc lu sành ấm áp”, anh Bùi Thanh Phú bộc bạch.
Theo ông Trần Ngọc Vinh, Chủ tịch Hội làng nghề nước mắm truyền thống Nam Ô, nước mắm Nam ô được chế biến hoàn toàn thủ công, không có chất bảo quản. Trong việc kinh doanh, mỗi hộ dân đều luôn ý thức đối với thương hiệu mà ông cha đã dày công xây dựng vì vậy họ luôn giữ nguyên vẹn vị mắm vốn có.
Hiện Đề án bảo tồn làng nghề nước mắm Nam Ô gắn với phát triển du lịch thành phố Đà Nẵng được thực hiện trong giai đoạn 2020-2025 với tổng kinh phí gần 4 tỉ 700 triệu đồng. Trong đó ngân sách thành phố là 4 tỉ đồng, ngân sách quận Liên Chiểu là 665 triệu đồng.