Trên một thập kỷ cho hai tác phẩm “Điện Biên Phủ” và “Đại tướng Võ Nguyên Giáp”

Độc đáo

Họa sĩ Mai Duy Minh sinh năm 1976, tại Hải Phòng, tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Việt Nam, hiện sinh sống và sáng tác tại thành phố Hải Phòng, trước đó đã có hai triển lãm cá nhân “Bụi đời” (2006 tại Viện Goethe, Hà Nội) và “Tổ hợp không gian” (2002 tại Atena gallery, Hà Nội) cùng một số triển lãm nhóm. Năm 2010, anh đã nhận tặng thưởng của Hội Mỹ thuật Việt Nam tại triển lãm Mỹ thuật toàn quốc.

Mai Duy Minh bước đầu gây chú ý tại triển lãm đầu tay “Bụi đời” như nhận xét của ông X. Augustin – Giám đốc Viện Goethe tại thời điểm đó “Không chạy theo những cầu kỳ, phá cách của nghệ thuật đương đại, Mai Duy Minh là một gương mặt độc đáo rất đáng chú ý trong thế hệ họa sĩ trẻ ở Hà Nội”.

Còn triển lãm cá nhân lần thứ ba này, Mai Duy Minh gây bất ngờ với hai bức tranh khổ lớn. Đó là bức tranh sơn dầu “Điên Biên Phủ” có kích thước 190 x 490cm, vẽ trên toan liền khổ, về chủ đề chiến đấu và chiến thắng Điện Biên Phủ – kết quả của 10 năm làm việc họa sĩ Mai Duy Minh, kể từ khi có ý tưởng và xây dựng kế hoạch hoàn thành bức tranh này cho đến khi anh chính thức hoàn thành vào cuối năm 2021.  Và bức thứ hai có tiêu đề “Đại tướng Võ Nguyên Giáp” sơn dầu, kích thước 89x89cm, hoàn thành trong vòng 4 năm: 2017 – 2021.

Tại triển lãm, họa sĩ còn trưng bày 86 trong tổng số hàng trăm ký họa chì, bút bi, bút sắt và phác thảo chì, sơn dầu ở nhiều kích thước khác nhau, cho thấy phần nào hành trình dài của họa sĩ khi một mình thực hiện dự án sáng tác lớn này.

Nỗ lực tìm kiếm và tiếng vọng từ quá khứ

Cuối năm 2011, sau khi trưng bày bức tranh sơn dầu được cho là lớn nhất của cá nhân một họa sĩ tại thời điểm đó: Bức tranh “Miền đất hứa”, sơn dầu, kích thước 200x540cm, Mai Duy Minh đã bắt tay vào việc sáng tác bức sơn dầu lớn tiếp theo với chủ đề cuộc chiến bảo vệ độc lập dân tộc mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 “chấn động địa cầu”.

Anh thực hiện các chuyến đi điền dã Điện Biên bằng xe máy, tiếp xúc với một số cựu chiến binh vẫn còn nhớ kỹ sự kiện đó, tìm đọc tài liệu liên quan đến cuộc kháng chiến trường kỳ chín năm. Là một người được sinh ra và lớn lên trong hòa bình, thống nhất đất nước, Mai Duy Minh đã cố gắng tìm kiếm câu trả lời cho cá nhân về cách mà các thế hệ người Việt Nam bền bỉ đi qua mọi gian khổ để bảo vệ nền độc lập dân tộc. Tất cả những nỗ lực tìm kiếm và lắng nghe mọi vang vọng từ quá khứ oai hùng của các bậc cha anh đi trước đã được hội tụ trong bức tranh “Điện Biên Phủ”.

Khi được hỏi vì sao phải mất hơn một thập kỷ cho hai tác phẩm này? Điều gì khiến Minh không hoàn thành 2 tác phẩm đó sớm hơn; cũng như cách thức thực hành nghệ thuật của Minh?

Mai Duy Minh đã trả lời: Đơn giản bởi tôi không muốn bức tranh chỉ là minh họa cho một sự kiện, miêu tả một giây phút thăng hoa nào đó. Bức “Điện Biên Phủ” đã trải qua nhiều lớp biến đổi, cả về bố cục, phối cảnh, màu sắc, nhân vật… phần nào những biến đổi này được thể hiện ở hơn 80 ký họa, phác thảo trưng bày trong triển lãm. Qua mỗi lớp, ý tưởng được mài giũa, cô đọng hơn… Ngoảnh lại, đã 10 năm có lẻ… Tương tự như vậy với bức tranh về “Đại tướng Võ Nguyên Giáp”. Câu trả lời cũng chính là thể hiện quan điểm nghệ thuật của tôi không chỉ về riêng hai bức tranh này.